2.1 Landelijke en lokale positie

DOX is een opvallende speler in het Nederlandse podiumkunstenlandschap, die zich van andere talentontwikkelaars en (jeugd)gezelschappen onderscheidt door zijn unieke verbinding van talentontwikkeling, productie, educatie en publiekswerking. DOX trekt de aandacht met grootstedelijke mengvormen van podiumkunstdisciplines en is gespecialiseerd in het bereiken van een jonge, veelkleurige doelgroep.

Met zijn uitgesproken karakter en landelijke betekenis is DOX als een vis in het water in grootstedelijk en pluriform Utrecht, dat intussen als de tweede culturele metropool van het land geldt. Met DOX heeft Utrecht een sterke podiumkunstinstelling in huis, die met zijn wereldwijde oriëntatie, streetwise aanpak en kennis van urban stijlen een-op-een matcht met de brede en diverse Utrechtse populatie, waaronder een groeiend aantal jongeren en jongvolwassenen. DOX draagt enerzijds krachtig bij aan de positie van Utrecht in het landelijke podiumkunstenbestel en vormt anderzijds een onmisbare schakel in de lokale keten van culturele instellingen en voedt daarmee volop de aantrekkingskracht van Utrecht als vestigingsstad voor creatieven in de ruimste zin van het woord. DOX verbindt partners en publiek en is het kloppend hart van de hedendaagse grootstedelijke Utrechtse cultuur.

2.2 Samenwerkingen

Gezelschappen
DOX heeft in Utrecht intussen een stevige positie opgebouwd, die onder meer tot uiting komt in een groot aantal actieve samenwerkingen met lokale partners. Met onze vaste partner Theater Utrecht produceren we jaarlijks minstens één nieuwe kleine zaalvoorstelling en om het jaar een grote zaalvoorstelling. Daarbij ontwikkelen we gezamenlijk contextprogrammering rondom hun voorstellingen en die van ons. Sinds 2016 zijn Theater Utrecht en DOX partners op het gebied van educatie op scholen in de regio en de stad Utrecht. Sinds 2020 werken de afdelingen marketing, productie en techniek op onderdelen samen en is er uitwisseling op artistiek niveau.

Terwijl DOX de afgelopen jaren heeft ingezet op het fysieke, muzikale en choreografische, is Theater Utrecht meer regiegericht, met een scherpe focus op transdisciplinariteit en totaaltheater. Deze interactie levert een mooi surplus op. Samen ontwikkelden we het Innovation:Lab, een niet-productiegebonden onderzoeksruimte. Door de schaalvergroting en krachtenbundeling wordt DOX een stevige productieplek voor transdisciplinair theater, met beschikking over een eigen podium: De Paardenkathedraal.

In 2021 is ook de samenwerking met het Amsterdamse jeugdtheater de Toneelmakerij geïntensiveerd en geoptimaliseerd. Regisseur Timothy de Gilde wordt op meerdere fronten door zowel DOX als de Toneelmakerij ondersteund, waardoor hij als midcareer maker meters kan maken in aanloop naar de grote zaal. Tegelijkertijd stelt de samenwerking met de Toneelmakerij hem nog meer in de gelegenheid om bij zijn begeleiding van opkomende makers transdisciplinair en in cocreatie te werken. Voor zowel de Toneelmakerij als DOX is deze samenwerking van grote toegevoegde waarde. Behalve dat het een versterking is van het artistieke en productionele proces, biedt de samenwerking beide partners een ruimer speelveld en dus een groter potentieel publiek. Dit vertaalt zich in kansen voor makers en performers om een netwerk en achterban op te bouwen.

Behalve met Theater Utrecht en de Toneelmakerij werkten we samen met de Utrechtse makers en collectieven SHIFFT en Schweigman&. Deze gezelschappen kennen DOX als een gewaardeerde en vertrouwde coproducent, voelen zich thuis bij onze interdisciplinaire werkwijze en volgen nauwlettend het potentieel van jonge makers in onze stal.

Podia
DOX is vaste bespeler van Stadsschouwburg Utrecht, Theater Kikker/Podium Hoge Woerd en De Helling, podia die we als onze thuistheaters beschouwen. 

Terwijl Stadsschouwburg Utrecht ruimte biedt aan onze grotere producties, vormen de laatstgenoemden een speelveld voor meer kleinschalige en experimentele projecten. Zo produceert en presenteert De Helling jaarlijks de vijf edities van ons event The Kulture of Hype&Hope, waarmee we gezamenlijk een trekpleister vormen in de internationale urban cultuur. 

Theaters vormen voor ons niet enkel een speelplek, maar ook een belangrijke schakel naar nieuwe publieksgroepen. Met Theater Kikker hebben we hieromtrent concrete afspraken gemaakt: onze makers en performers kunnen met korting naar de voorstellingen in Kikker en zijn in ruil daarvoor op onder meer de sociale media actief als ambassadeurs en promotors van de activiteiten op dat podium.

In Amersfoort zijn De Lieve Vrouw, ROC MN en Flint onze vaste speelplekken. Sinds onze toetreding tot de landelijke Basisinfrastructuur (BIS) intensiveren we deze relaties en koppelen we makers en performers uit ons ontwikkeltraject aan deze podia. Deze theaters, die op een ruim netwerk en een grote achterban kunnen bogen, vormen daarmee belangrijke ambassadeurs voor ons werk. De band tussen onze makers en performers enerzijds en publiek in de wijde regio anderzijds wordt hiermee steeds sterker.

Werkplaatsen
DOX vormt samen met Theater Utrecht het gezicht van De Berenkuil en De Paardenkathedraal. Met kleine gemonteerde voorstellingen en onze inmiddels alom geliefde Club Specials geven we kleur aan deze twee laagdrempelige Utrechtse accommodaties. Met De Dansers en Theater Utrecht werkten we ook in 2021 aan optimaal publieksgebruik van De Paardenkathedraal. Dit theater wordt als makerspodium een bekendere plek in Utrecht, waar publiek, scholieren, maatschappelijke partners en theatermakers elkaar ontmoeten, ervaringen delen, cocreëren en meewerken aan het onderzoeks- en maakproces dat er plaatsvindt.

Festivals
Buiten de podia is DOX een graag geziene gast bij Utrechtse festivals. DOX is met een zogeheten ClubProductie vaste partner van het jaarlijkse jeugdtheaterfestival Tweetakt en ook steevast aanwezig op de Utrechtse edities van Afrovibes en Dancing on the Edge met een internationaal uitwisselingsprogramma. 

DOX voedt Utrecht en de wijde regio met internationale residenties en uitwisselingsprojecten, zoals in 2021 met partijen uit Oost-Afrika en Oeganda. Vooral bij het domein van de dans, dat altijd al sterk internationaal georiënteerd was, hecht DOX eraan zich doorlopend te verbinden met ontwikkelingen in andere landen en culturen.

2.3 Urban ontwikkelingen

De ontwikkelingen in het veld van de urban kunsten voltrekken zich met de snelheid van het licht en bewegen zich niet per definitie binnen de kaders van de geëigende instituties. Integendeel; nieuwe ontwikkelingen manifesteren zich in de informele circuit overal; op straat, online, in cultuurhuizen en op alle andere denkbare platforms. Een uitdaging om bij de les te blijven, maar gelukkig voor DOX dagelijks werk. Scouten en de deur uit gaan is onze tweede natuur en daarbij worden we goed geholpen door ons stevige netwerk van instellingen in dit circuit. 

We onderhouden een hechte samenwerking met de verschillende urban opleidingen en het urban werkveld, waarbij uitwisseling centraal staat. MBO Creative College in Utrecht, Dansopleiding Urban aan Rijn IJssel in Arnhem, Expanded Contemporary Dance, Docent Dans aan Academie voor Theater en Dans in Amsterdam en Contemporary Urban aan Fontys in Tilburg leveren studenten die deelnemen aan DOX Club, The Kulture of Hype&Hope en onze internationale uitwisselingsprogramma’s en producties. Daarnaast koppelen we onze makers aan partners als Sample Culture, Urban Dansdagen, Summer Dance Forever en Breakin’ Convention (in Nederland en in het Verenigd Koninkrijk), Open Your Mind festival, het Parktheater, Pand P en Natlab in Eindhoven, Paradiso Melkweg, De Helling en Motel Mozaïque. 

2.3 Urban ontwikkelingen The Kulture of Hype&Hope

2.4 Educatie en publiekswerking

Educatie en publiekswerking worden in gezamenlijk verband met Theater Utrecht ontwikkeld en uitgevoerd. De gemeenschappelijke afdeling bestaat uit drie medewerkers. 2021, een jaar dat gedomineerd werd door de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus, was een uitdaging voor een afdeling die inzet op ontmoeting. Het was daardoor een jaar van vallen en opstaan, improviseren en uitproberen, maar ondanks de moeilijkheden zijn we gelukkig in een deel van onze opzet geslaagd.

Ontwikkelingen
In 2021 hebben we geïnvesteerd in de ontwikkeling van onze freelance docenten. In diverse bijeenkomsten werden docenten vertrouwd gemaakt met het nieuwe programma-aanbod en werd er ruimte geschapen om ervaringen en kennis uit te wisselen. Ook hebben we een deel van de docenten betrokken bij de ontwikkeling van onze specifieke educatieproducten en we hebben hen de mogelijkheid geboden zich door middel van een training te ontwikkelen tot moderator.

Om ons aanbod voor het voortgezet en middelbaar onderwijs meer zichtbaar te maken en beter te kunnen verspreiden, hebben we in 2021 voor deze sector een online brochure ontwikkeld (theaterutrecht.wijzijndox.nl).

Aanbod
We hebben educatiemateriaal ontwikkeld voor de producties Recht, Daddy en IF THIS, THEN THAT. Hierbij investeerden we in het trainen van de moderatoren in het voeren van nagesprekken, zijn we open source gaan werken met online ‘lesbrieven’ onder de noemer scroll.wijzijndox.nl en boden we scholen en kunstvakopleidingen op maat gemaakte workshops aan. Zo werkten we voor de voorstelling Recht in cocreatie met de ARTEZ theaterdocentenopleiding aan een publieksprogramma in samenwerking met de organisatie Filmtour in Utrecht. Het project met ARTEZ is afgerond, maar helaas zijn we nog niet in de gelegenheid geweest het in het Filmhuis uit te voeren voor publiek. Ook werd de filmversie van Fokking Awkward in 2021 verkocht aan scholen. 

In aanvulling op de producties van Theater Utrecht ontwikkelden we verschillende soorten educatief aanbod, zoals een masterclass voor kunstvakopleidingen, een ludieke actie voor de voorstelling Dashboard (‘Stuur jezelf een ansichtkaart’) en een uitgebreid publieksprogramma voor De Kleine Zeemeermin. 

Bij De Kleine Zeemeermin werkten we vergaand samen met de Stadsschouwburg Utrecht en MBO Nimeto. Studenten van de opleidingen Fotografie & Styling en Stand- & Decorbouw droegen bij aan een expositie met fotostands. Ook is er een Medialab ontwikkeld, gebaseerd op de technische innovaties die voortgekomen waren uit het Innovation:Lab.

Onderwijs
Zodra de omstandigheden het toelieten, wist het onderwijs ons afgelopen jaar gelukkig steeds te vinden om workshops en voorstellingen in te plannen. Ook hebben we steeds, zodra het weer mogelijk was, de lopende lijnen met onze partnerscholen opgepakt. Zo is bijvoorbeeld de jaarprogrammering met het Rietveld College voortgezet. Ook zijn we banden aangegaan met nieuwe scholen, zoals Rientjes Mavo in Maarssen en Kraneburg Praktijkonderwijs in Utrecht.

In het kader van het pilotprogramma Klasse-Labs gingen de samenwerking aan met Kunst Centraal. Hierin activeerden we leerlingen op experimentele wijze deel te nemen aan out of the box kunstprogramma’s. Leerlingen kregen de gelegenheid verzoeken in te dienen ten aanzien van kunsteducatie, die we vervolgens vertaalden naar lesmateriaal. De leerlingen toonden zich uitermate betrokken, waarmee we het project als een succes beschouwen. In 2022 zullen we er dan ook zeker mee doorgaan.

Specifiek voor ons werk richting het onderwijs hebben we dit jaar drie stagiairs mogen verwelkomen. Deze krachten hebben bij ons drie toolkits ontwikkeld: een toolkit op het vlak van het houden van nagesprekken met jongeren, een toolkit die zich richt op het evalueren van onderwijsaanbod door jongeren en docenten, en tot slot een toolkit onder de noemer ‘medialab voor leken’. We zullen hier in de toekomst dankbaar gebruik van maken.

Publieksactiviteiten
We hebben 2021 benut om het gemeenschappelijk publieksprogramma van DOX en Theater Utrecht verder uit te werken. Continuering, versterking en verdieping van ons relatiebeheer stonden daarbij centraal, zowel wat bestaande als wat nieuwe relaties betreft. Zo is er een project geweest met Museum Catharijneconvent en Welkom in Utrecht, waarbij we onze netwerken en kennis deelden. Helaas heeft de publieke versie van dit zeer geslaagde project na diverse verplaatsingen wegens de coronamaatregelen uiteindelijk geen doorgang kunnen vinden.

Voor Theater Utrecht staat het concept Play On! in de startblokken, een uitdagende maandelijkse publieke activiteit in De Paardenkathedraal. Voor DOX zijn er plannen ontwikkeld waarmee we jongeren in Utrecht het gehele jaar door kunnen ontvangen. We rekenen erop deze plannen in 2022 tot wasdom te kunnen laten komen.