Activiteiten
D
O

Activiteiten

X

1. Talentontwikkeling

1.1 makers

In 2021-2024 profileert DOX zich nog steviger als hét makersplatform voor theater, jongeren en subculturen van nu. Er zijn drie makerslijnen cq. -generaties: midcareers, opkomende makers en jonge talenten.

Onze strategie om urban talent succesvol te laten doorstromen is: beide werelden dichter bij elkaar brengen. Alle makers doen vooronderzoek of kleine projecten met de jonge performerstalenten uit de DOX Clubs (16 tot 25 jaar) of hun leeftijdsgenoten op scholen en in de stad. Bij DOX leren de urban talenten een artistieke ‘vertaalslag’ maken. De gevestigde midcareers leren de grootstedelijke jongerencultuur van binnenuit kennen.

Verbindend element tussen de jonge talenten en de opkomende makers is dat ze sterk vanuit hun persoonlijke en culturele achtergrond werken. Alle makers werken vanuit persoonlijke bronnen en maken de voorstellingen een spiegel van deze tijd. Opvallend is het sterke bewustzijn van non-exclusiviteit: matchen en mixen is hun ‘way of life’. Die geeft hen een stevige voorsprong op het nog altijd vrij monoculturele kunstenveld.

De opkomende makers komen binnen via de Nieuwe Makers-regeling van het Fonds Podiumkunsten of het Urban Arts Talent-traject van het Fonds voor Cultuurparticipatie en worden gecoacht door Hildegard Draaijer en Timothy De Gilde. Voor de opkomende talenten – van theaterscholen of als autodidact, ook met roots in de muziek of de straatcultuur – zijn jaarlijks twee tot vier residentieplekken beschikbaar. DOX ondersteunt hen artistiek, zakelijk, productioneel en technisch.

makers in het Nieuwe makers-traject

Met een aantal makers gaat DOX langer in zee. In 2021 waren dit DIEHELDING, Onyx & Ivory, Timothy de Gilde, Dalton Jansen, LIONSTORM, Giovani Vreede, Gavin-Viano, Justin de Jager en Michelle Samba.

Uitstroom Hiphoptheatercollectief DIEHELEDING
De afgelopen drie jaar heeft DIEHELEDING de livestream DIEHELEDING KOMT en festival- en theatervoorstelling 1001, de locatievoorstelling Dashboard en de voorstelling in de klas Fokking Awkward gemaakt en gespeeld. Daarnaast hebben zij de schoolvoorstelling 100% WAAR geregisseerd en gecreëerd met spelers uit de DOX Club en HKU studenten. Ze ‘sampelen’ hun eigen werk om telkens weer per publieksgroep de juiste insteek te vinden. Daarnaast ontwikkelen ze educatie projecten onder de vlag van DOX en Theater Utrecht, en maakten en speelden ze voorstellingen in de klas. Hierbij laten ze zich inspireren door de jongeren van DOX. Ook creëerden ze in residentie DIEHELEWEEK, maakten ze albums en gaven ze workshops. DIEHELEDING was de gelukkige winnaar van de stimuleringsprijs The Next 2021.

Uitstroom Onyx & Ivory
In het project Reaspora deden Anne-Fay Kops en haar broer Felix onderzoek naar hun biculturele achtergrond. De diaspora van hun familie gaat terug van Nederland, via de Antillen naar Suriname en van Suriname naar China en Afrika. Gebaseerd op de reis die ze maakten in 2019 maakten ze het muziekalbum REASPORA en een theatervoorstelling waarin de muziek, verhalen en visuals tot een geheel samen werden gebracht. In 2021 heeft de muzikale liveshow op passende festivals en in clubs gespeeld en is de theatershow Anne-Fay’s Reaspora ontwikkeld en geproduceerd. Er werden singles gereleased, podcast gemaakt en werd er een documentaire uitgebracht over Harry Muskee waarin Anne-Fay een prominente rol had. Ook was Anne-Fay te gast bij Giel Beelden op NPO Radio 2 en nam ze deel aan Quarantalks in de Muziekgieterij waarin ze geïnterviewd werd door Leon Verdonschot.

Ze was te zien in het programma 2 meter sessies van de NTR gehost door Jan Douwe Kroeske en REASPORA stond centraal in een van de online uitzendingen van het platform Create and Perform van Motel Mozaïque. Anne-Fay Kops werd genomineerd voor de BNG Bank Theaterprijs voor het seizoen 2020/2021 en ontving de DOX award 2021. Met Anne-Fay Kops starten we een nieuw traject samen met Productiehuis Zeelandia en Motel Mozaïque

Timothy de Gilde
Vanaf 2020 is Timothy vaste huisregisseur bij DOX en coacht hij de makers. Als regisseur confronteert hij jonge mensen graag met complexe actuele onderwerpen zonder dat zijn voorstellingen moralistisch worden. Hij regisseert elk jaar i.s.m. een opkomende maker een productie voor DOX. In 2018 las huisregisseur Timothy de Gilde voor het eerst over de ‘incel-beweging’. Een groep mannen die geen seks hebben, maar vinden dat ze hier recht op hebben. Samen met de veelgeprezen schrijver en acteur Lowie van Oers zat hij nachtenlang online om onderzoek te doen naar eenzame onbegrepen jongeren. Hierop gebaseerd schreef Lowie de nieuwe tekst Recht. Timothy ensceneerde samen met choreograaf Dalton Jansen de voorstelling Recht. Dalton Jansen maakt niet alleen de choreografie, maar hij danst zelf ook mee. In het najaar volgde de voorstelling Daddy, geïnspireerd op het ouderschap. De Gilde is zelf recentelijk vader geworden en is daarna zijn vader verloren. De Gilde: “Zittend naast mijn vader op zijn sterfbed vroeg hij mij ‘of alles gezegd was’. Die vraag is een van de uitgangspunten voor deze voorstelling.” De jonge maker Jinko Adams was betrokken als choreograaf en danser in deze voorstelling.

Dalton Jansen
Dalton krijgt begeleiding op maat in het ontwikkelen van een nieuwe taal waarbij spoken word en contemporary urban dans wordt geblend voor een jongeren doelgroep. De samenwerking met diverse maatschappelijke organisaties versterkt Dalton’s thematiek. Daarnaast ligt de nadruk op het versterken van het interdisciplinaire theatrale element van zijn muzikale- en bewegingstaal voor een diverse (jong)volwassen doelgroep. In 2019 maakte hij hierin zijn eerste stappen. Hij maakte samen met spoken word artist Mariana Hirschfeld en DOX Club performers een presentatie waarin dans en spoken word samenkomen en maakte hij de choreografie voor Wat me niet Breekt. In 2020 heeft Dalton zijn onderzoek naar zijn bewegingstaal gecombineerd met buitenlandse incentives, waaronder een studiereis naar Londen en Los Angeles. Hij deed een onderzoek naar de oorsprong van zijn dansmateriaal, gekoppeld aan kennisdeling onder de noemer Birds en Black Birds. Ook was hij betrokken als choreograaf in Danslokaal bij Conny Janssen Danst. In 2021 heeft Dalton de choreografie voor Recht gemaakt en danste hij mee in deze productie, en deed hij research voor zijn nieuwe voorstelling Birds. Daarnaast laat hij zich met veel overtuiging gelden in de danswereld en levert hij een grote bijdrage aan het debat, waarbij diversiteit en inclusiviteit leidend zijn. Met nieuwe initiatieven zoals het oprichten van een Agency Black Birds, geeft hij stem aan een nieuwe generatie en eerlijkheid in het werkveld. Dalton Jansen werd de winnaar van de BNG Bank Dansprijs 2021, hij won de prijs van de Nederlandse Dansdagen 2021 en ontving in december 2021 de DOX award.

LIONSTORM
Queer hiphop-duo LIONSTORM en DOX hebben samen met ParadisoMelkwegProductiehuis (PMP) de Nieuwe Makersregeling van het Fonds Podiumkunsten gehonoreerd gekregen. Het duo heeft een unieke en herkenbare sexy agressieve stijl die terugkomt in lyrics, performances en in de kledinglijn die onder hetzelfde label wordt uitgebracht.

LIONSTORM onderzoekt het thema ‘identiteit’ door o.a. met verschillende coaches te werken, mee te lopen bij inspirerende kunstenaars en te gaan maken met Gen Z jongeren. In 2021 hebben zij zich kunnen richten op het maken van een EP en een eigen merchandise line. Ze traden op in het VPRO Onstage programma met als gast Romam Vrede. Ook hebben ze de korte liveshow kunnen spelen op een aantal passende poppodia en festivals. Het releasen van de clip triogamie ism Merol en de threesome EP heeft veel publiciteit genereerd waaronder even interview in Het Parool en Vrij Nederland. Daarnaast werd er een clip gereleased van holy trinity met DJ Abstract. Ook werd er gewerkt aan hun merchandise line met de titel bad publicity suits.

Giovani Vreede
Giovani is een veelzijdig hiphoptalent. In zijn ontwikkeltraject werkt hij aan een verdieping van zijn veelzijdige praktijk als danser, docent en producent. Giovani wordt in zijn traject ondersteund door mentor Hildegard Draaijer (artistiek) en Andrey Grekhov (lesprogramma en workshop). Concrete resultaten in 2021 van het traject zijn een documentaire over zijn ontwikkeling, een publieke première met Q&A, nieuw lesmateriaal, en een aangescherpt artistiek concept van het event The Kulture of Hype&Hope. De eerder gemaakte documentaire Ikikata, waarin Giovani Vreede afreisde naar Japan om de hiphop scene daar vast te leggen, werd getoond op de Urban Dansdagen. In deze documentaire ontmoet Giovani de meest relevante hiphopdansers en hiphopteachers van Japan. Wat Giovani in Japan zag en meemaakte, deelde hij ter plekke via vlogs en legde hij samen met een videographer vast in een documentaire. De kennis en ervaring die hij heeft op gedaan in Nederland, geeft hij door in zijn lessen en lezingen.

Gavin-Viano
Gavin-Viano studeerde in de zomer van 2020 af als regisseur aan de Toneelacademie Maastricht. Voor zijn afstudeervoorstelling Ach Mijn Wederhelft ontving hij recent de DNA Next Stimuleringsprijs. Het werk van de Rotterdamse Gavin-Viano straalt maatschappelijke urgentie uit. Via zijn grass roots initiatieven kaart hij thematieken aan die in de black community, de human rights community, de LGBTQIA+ community en bij kwetsbare jongeren spelen. Met zijn voorstellingen wil hij herkenning bieden en inzicht teweeg brengen en zo het Nederlands theater toegankelijker maken voor deze gemeenschappen die er tot nu toe niet vanzelfsprekend een stem kregen. Hij doet dit door niet-westerse verhalen te vertellen, vaak een anti-white-male-gaze als perspectief te kiezen en bewust op zoek te gaan naar de intersectionaliteit van zijn personages. Zo creëert hij een wereld waar taal, beweging en muziek tot een geheel samenvloeien en waar humor het cement tussen de bouwstenen vormt. In het najaar van 2021 werkte Gavin als DOX Club maker samen met Harun Balci. Met de DOX performers hebben ze in een korte periode een onderzoek gedaan naar de grens tussen sensualiteit en seksualiteit. In 2022 zal hij zijn vervolgstappen als maker bij DOX en Theater Utrecht presenteren.                                  

Justin de Jager
Justin de Jager staat bekend om zijn expertise in het bewegingsconcept ‘threading’. Een complexe taal waar hij als breakdancer mee in aanraking is gekomen. De afgelopen jaren heeft hij zijn eigen handtekening ontwikkeld en is threading de fundering geworden van al zijn creaties. In 2019 won hij de publieksprijs van Rotterdam International Duet Choreography Competition (RIDCC), de eerste prijs bij AmsterDans in de categorie ‘emerging dance duets’ en raakte hij in de halve finale van Hollands Got Talent.

In 2020 ontving hij de Leo Spreksel Award.Daarnaast werkte hij veel samen met de Canadese choreograaf Emma Portner, met als hoogtepunt de movement film Sit Bones. Ondertussen werkt hij samen met Scapino Ballet Rotterdam, Korzo en DOX. Daarnaast heeft Justin samen met Melina Romano het platform Motherland gelanceerd. Een holistisch platform waar ademwerk, persoonlijke ontwikkeling en dans elkaar ontmoeten. Als maker is Justin ook verbonden aan de DOX Club. In CONNECTION onderzochten choreograaf Justin de Jager en regisseur Casper Vandeputte hoe hun werk met elkaar verbonden is en waar het elkaar kan versterken. In 2022 zal hij zijn vervolgstappen als maker bij DOX en Theater Utrecht presenteren.

Michelle Samba
Michelle werkt aan haar zelfstandig makerschap als muzikant. Michelle is multitalent en houdt zich momenteel bezig met drummen, zingen, produceren, componeren, schilderen, schrijven, regisseren en wereldmuziek. Michelle onderzocht hoe haar show eruit moest zien, met drums, songs, choreo en visuals. Geïnspireerd door Japanse en Afrikaanse (rituele) dans heeft ze nieuwe technieken onderzocht en aangeleerd, zoals gospelchops, taikoles en showdrummen. Het concrete resultaat van het ontwikkeltraject is een nieuw te creëren release (audio en visuals) en een show in 2022. In 2021 heeft Michelle de muziek gecomponeerd voor Daddy. Zij ontving voor deze compositie lovende kritieken.

Makers in residentie

Het gehele jaar door heeft DOX-makers in residentie. Makers werken in de studio’s en worden ondersteund op artistiek, zakelijk, productioneel en/of technisch gebied. Tijdens hun onderzoekstraject organiseren de makers presentatiemomenten bij DOX of in de publieke ruimte.

DIEHELEDING
Als kroon op de nieuwe makersregeling heeft het collectief tijdens hun residentie, genaamd DIEHELEWEEK, albums opgenomen van de producties 1001 en DIEHELEDING KOMT. Deze week stond in het teken van het afsluiten van de nieuwe makersregeling. Tijdens deze week heeft DIEHELEDING deze twee voorstellingen nogmaals gespeeld. Deze residentie was open voor de mensen die een bijdrage aan het proces van de nieuwe makers regeling hebben geleverd voor een kijkje achter de schermen.  

Schweigman&
In het kader van de nieuwe voorstelling Eros, in coproductie met Schweigman& vond er een onderzoek plaats in DOX Club en in residentie met vrouwelijke performers van DOX.

Dalton Jansen
Dalton Jansen deed vooronderzoek voor zijn voorstelling Birds voor jongeren, gebaseerd op het persoonlijke verhaal over zijn jeugd in een blijf-van-mijn-lijf huis en verschillende jeugdinstellingen. Focus lag op de interviews van diverse jongeren die in een gezinshuis verblijven en de geschreven tekst door schrijver Bart den Donker.

Mensja Collective
MENSJA was in residentie bij DOX als vooronderzoek op de DOX Club waar zij als makers aan verbonden zullen zijn. Zij onderzochten ‘de staat van mens na een lockdown’. Zij werden gecoacht door Hildegard Draaijer en theatermaker Mart van Berckel.

Makers in de DOX Club

In 2021 werkte DOX in de DOX Club met de volgende makers en collectieven:

Abdelhadi Baaddi (theatermaker, beatboxer, danser en coach)
Jasper van Luijk (choreograaf)
Boukje Schweigman (theatermaker)
Anemone Oostvriesland (theatermaker)
Goda Zukauskaite (assistent makers, danseres)
Erik Bos (choreograaf, danser)
Rein Luuring (choreograaf, danser)
Hildegard Draaijer (theatermaker)
Melvin Fraenk (choreograaf)
Çağdas Gülum (choreograaf)
Denden Karadeniz (choreograaf)
Djanai  Bonomo  (componist, dj)
Tom van Wee (componist)
Abdul Kinyenya (Batalo East, Oeganda, choreograaf)
Faizal Ddamba (Batalo East, Oeganda, componist, dj)
Gavin Viano (theatermaker)
Harun Balci  (theatermaker, acteur)
Casper Vandeputte (regisseur, schrijver)
Justin de Jager (choreograaf, danser)

1.2 Jonge Performers

De programmalijn Talentontwikkeling jonge performers wordt ondersteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie. De werkvorm is de zogenoemde DOX Club. In 2021 namen daar 66 uitvoerende talenten aan deel. Er waren in 2021 twee blokken van elk drie clubtrajecten, ieder talent nam per blok deel aan één DOX Club.

DOX Club is een parttime leertraject voor uitvoerend podiumkunsttalent tussen 16 en 25 jaar. Er wordt op wekelijkse basis gewerkt, op woensdagavonden en zondagen. Van september t/m juni volgen de DOX performers een clubtraject met zowel opkomende als gevestigde makers uit verschillende disciplines.

In de DOX Club wordt getracht om elk seizoen minstens zes resultaatgerichte project en presentatie-momenten op te zetten. De presentaties zijn te zien tijdens de Club Specials in theater de Paardenkathedraal in Utrecht. Daarnaast spelen de performers in Productie Clubs tijdens de festivals Tweetakt, Afrovibes, Keti Koti, Theater Na de Dam, maar zijn ook in de theaters te zien. Deze presentaties worden gevolgd door een evaluatie met de makers en coaches.

De zes DOX Clubs van 2021 waren:

DOX Club Schweigman& - Eros
DOX Club Jasper & Abdel - IF THIS, THEN THAT 2.0
DOX Club 155 - STUK
DOX Club Casper Vandeputte & Justin de Jager - CONNECTION
DOX Club Jasper van Luijk - Krave
DOX Club Gavin-Viano & Harun Balci - Alleen Fans

Een deel van de deelnemers uit 2021:

Instroom en doorstroom in 2021

De 66 DOX-talenten waren in 2021 voornamelijk afkomstig uit de provincies Noord-Holland (23), Zuid-Holland (14) en Gelderland (9). De rest kwam uit Utrecht, Noord-Brabant, Flevoland, Limburg, Groningen, Zeeland, Overijssel en België. Hoogstwaarschijnlijk hebben de coronamaatregelen, waarbij reizen streng werd afgeraden, hieraan bijgedragen. De man-vrouwverdeling was voorgaande jaren gelijkmatig verdeeld tussen mannen en vrouwen. In 2021 deden 22 mannen en 40 vrouwen mee en 4 non binair aan de DOX Clubs. Ook in 2021 mag DOX zich weer beroepen op een hoge mate van succes bij zijn talentontwikkeling. Van de DOX-talenten stroomde 94% procent door naar de praktijk, naar kunstvakopleidingen of naar DOX zelf. Sinds 2021 ontstaan er onder de DOX performers ook nieuwe collectieven. Slechts 6% stopte tussentijds met de clubs.

Na het ontwikkeltraject kunnen de performers:

  • Uitstromen naar de praktijk als performer (gesubsidieerde instellingen, commerciële partijen, TV en film)
  • Uitstromen naar de kunstvakopleidingen als student.
  • Doorstromen naar de DOX producties als performer/maker (vaak in co- productie met Theater Utrecht en overige gezelschappen).
  • Doorstromen naar de afdeling educatie van Theater Utrecht en DOX als docent educatie.
  • Doorstromen naar DOX en Theater Utrecht voor een residentie waarbij ze hun makerskwaliteiten onderzoeken.
  • Uitstromen door het vormen van collectieven, het creëren van eigen werk, of naar commerciële partijen.